Rok 1945. Pełnomocnik rządu (Bolesław Płotnicki) mianuje doktora Mieleckiego (Jerzy Przybylski) burmistrzem jednego z miasteczek na Ziemiach Odzyskanych. Jedzie tam z kilkoma podwładnymi - Wijasem (Ryszard Pietruski), Smółką (Wiesław Gołas), Rudłowskim (Zbigniew Dobrzyński) i Wróblem (Zdzisław Maklakiewicz). W ostatniej chwili zostaje do nich przydzielony Andrzej Kenig (Gustaw Holoubek), były więzień obozu koncentracyjnego. Grupa ma zabezpieczyć mienie polskiego uzdrowiska i doprowadzić do ponownego otwarcia sanatorium. Na miejscu Kenig odkrywa, że jego towarzysze są w rzeczywistości przestępcami i szabrownikami. Zamierzają obrabować mieszkania i zakłady z cenniejszych przedmiotów, a następnie zbiec. Mielecki proponuje Kenigowi udział w szabrze w zamian za milczenie. Kiedy jednak Andrzej dowiaduje się, że na zlecenie szefa grupy zamordowano milicjanta i Smółkę, rozpoczyna nierówną walkę z bezwzględnymi przestępcami. Zrealizowane w konwencji westernu "Prawo i pięść" jest adaptacją powieści Józefa Hena "Toast", której autor stworzył także scenariusz do filmu. Muzykę do produkcji napisał Krzysztof Komeda, a balladę "Nim wstanie dzień" ze słowami Agnieszki Osieckiej śpiewa Edmund Fetting.